Ας ξεκινήσουμε μ’ ένα δεδομένο: Οι θεωρίες συνωμοσίας και η βλακεία είναι ανίκητες. Με τη βλακεία δεν μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα. Δυστυχώς, με τις θεωρίες συνωμοσίας, μπορείς να κάνεις λιγότερα. Οι οπαδοί τους αρνούνται να συζητήσουν την εγκυρότητα των θεωριών τους. Κανένα λογικό επιχείρημα, κανένα στοιχείο, κανένα γεγονός, κανένα έγγραφο δεν πρόκειται να τους μεταπείσει. Η βεβαιότητά τους είναι ατσαλάκωτη.
Στο φιλόσοφο Μπέρτραντ Ράσελ αποδίδεται η παρακάτω αφήγηση. Μόλις είχε τελειώσει μια διάλεξη του και μια ηλικιωμένη γυναίκα τον πλησίασε και του είπε: «Σε πολλά πράγματα είχατε δίκιο, σχετικά όμως με το σύμπαν δεν έχετε μπει στο νόημα. Όλα όσα βλέπουμε βρίσκονται πάνω στην πλάτη μιας γιγάντιας χελώνας». Ο Ράσελ το σκέφτηκε για μια στιγμή και της απάντησε: «Λοιπόν εντάξει, και τί κρατάει την χελώνα;» Και η γυναίκα απάντησε: «Μια άλλη μεγαλύτερη χελώνα». Ο Ράσελ απτόητος την ξαναρώτησε: «Τι στηρίζει την άλλη χελώνα;». Και η ηλικιωμένη κυρία, εξίσου απτόητη, του αποκρίθηκε: «Άλλες χελώνες, ως το τέλος είναι όλο χελώνες».
Βάλτε στη θέση της ηλικιωμένης κυρίας όλους τους συνωμοσιολόγους, ξένους και ντόπιους, αριστερής και δεξιάς κοπής, και θα έχετε το ερμηνευτικό κλειδί για όσα περίεργα συμβαίνουν γύρω μας. Στα καθ’ ημάς τώρα: Οι «χελώνες» επιστρατεύονται για να εξηγήσουν (;) την αλλοπρόσαλλη (έως ύποπτη) τακτική της ελληνικής κυβέρνησης με το Δ.Ν.Τ και το μνημόνιο. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι στη χώρα μας που πιστεύουν ότι ο Γ. Παπανδρέου ήταν εξαρχής στημένος για να οδηγήσει την Ελλάδα στο μνημόνιο. Αν τους ρωτήσεις «γιατί το έκανε αυτό;» θα πάρεις διάφορες απαντήσεις: Είτε γιατί είναι πράκτορας των Αμερικανών, είτε γιατί εξυπηρετεί τα συμφέροντα πολυεθνικών, είτε γιατί αυτό τού υπαγόρευσαν οι ελίτ του χρήματος και της ενημέρωσης, οι οποίες τον βοήθησαν να γίνει αρχηγός του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργός της Ελλάδας, είτε γιατί, ως αστός πολιτικός, είναι αργυρώνητος και εξασφάλισε παχυλές αποζημιώσεις γι’ αυτήν την τακτική του.
Η θέση τους ενισχύθηκε εσχάτως, από τις εκμυστηρεύσεις του Ντομινίκ Στρος Καν για το χρόνο που ξεκίνησαν οι συζητήσεις του με τον Γ. Παπανδρέου σ’ ότι αφορά την εμπλοκή του Δ.Ν.Τ στα ελληνικά πράγματα. Οι «κολλημένοι» στην αντίληψη της συνωμοσίας αρνούνται να συμφιλιωθούν με την εκδοχή ότι όλα αυτά πιθανότατα να έγιναν από τον Παπανδρέου και την κυβέρνηση του επειδή υποτίμησαν το πρόβλημα και επειδή καθυστέρησαν να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της κρίσης, παραμένοντας για μεγάλο διάστημα εγκλωβισμένοι στην προεκλογική ρητορική τους, η οποία εκφραζόταν με τη γραμμή «τάζω στους πάντες τα πάντα».
Ας αφήσουμε κατά μέρος τις ευφάνταστες και με πλούσιες δόσεις νοσηρότητας σκοτεινές αφηγήσεις σχετικά με τα κίνητρα και ας επιχειρήσουμε να αξιολογήσουμε με όπλο την κοινή λογική τις κινήσεις του Γ. Παπανδρέου: Το πρόβλημα δεν είναι ότι συνομιλούσε μυστικά με τον επικεφαλής του Δ.Ν.Τ. Άλλωστε, αυτό είναι κάτι σύνηθες στις διεθνείς σχέσεις. Το πρόβλημα είναι ότι τη στιγμή που διαπραγματευόταν με τον Στρος Καν, και αυτός και κορυφαίοι υπουργοί του, όχι μόνο διέψευδαν ότι η χώρα θα προσφύγει στο Δ.Ν.Τ, αλλά υποστήριζαν δημοσίως, σε τόνο που δεν σήκωνε αντιρρήσεις, «ότι όπου πήγε το Δ.Ν.Τ έφερε οικονομική καταστροφή».
Μ’ άλλα λόγια η ηγεσία της κυβέρνησης είναι διπλά εκτεθειμένη: Και γιατί έλεγε ψέματα στους πολίτες και γιατί διάλεξε το δρόμο που οδηγεί στο γκρεμό, σύμφωνα με τις δικές της αναλύσεις σε προγενέστερη φάση. Το πλήγμα που υπέστη είναι συντριπτικό και την απειλεί με ανήκεστο βλάβη. Σίγουρα πάντως σηματοδοτεί το «τέλος της αθωότητας» για ένα σύστημα που εγκαθιδρύθηκε το 2009, έχοντας στις αναπεπταμένες σημαίες του, και μάλιστα σε περίοπτη θέση, το σύνθημα: «Όλη η αλήθεια στο λαό κι ας ματώσουμε».
Σαν «ουρά» στην υπόθεση αυτή έρχεται η αμφιβολία για το αν το μνημόνιο ήταν μονόδρομος. Ήδη στελέχη του κινήματος θυμίζουν ότι την περίοδο που μεσολάβησε μεταξύ της εκλογικής νίκης και της υπογραφής του μνημονίου, υπήρχαν φωνές στο εσωτερικό του κόμματος που πίεζαν την κυβέρνηση να πάρει μέτρα, χωρίς βεβαίως να εισακουστούν. Ήταν το διάστημα που ο Γ. Παπανδρέου επέμενε ότι «τα λεφτά υπάρχουν», ότι «το κόστος της κρίση δεν θα το πληρώσουν τα λαϊκά στρώματα» και, ταυτοχρόνως, έδινε εντολή να χορηγηθεί η πρώτη δόση του επιδόματος αλληλεγγύης στους μη έχοντες. Μια απόφαση που εισπράχθηκε από τους εταίρους μας ως πράξη αφροσύνης, η οποία «δείχνει ότι η κυβέρνηση σας δεν έχει καταλάβει πού βρίσκεται η οικονομία της χώρας» (μ’ αυτή τη φράση υποδέχθηκε Ευρωπαίος πολιτικός τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών στην πρώτη εμφάνισή του στις Βρυξέλλες το 2009).
Κοντολογίς: Θα μπορούσε κάποιος, που διαθέτει πριαπική φαντασία, να ισχυριστεί ότι «ιδού η συνωμοσία του Παπανδρέου». Φοβούμαι, όμως, ότι ισχύει κάτι χειρότερο. Μάλλον έχουμε να κάνουμε με την απύθμενη επιπολαιότητα και τη θηριώδη ανεπάρκεια ενός πολιτικού προσωπικού που εκλήθη να διαχειριστεί την κατάσταση σε συνθήκες κρίσης και αποδεικνύεται κατώτερο των περιστάσεων.
Τάσος Παππάς
aixmi.gr
Στο φιλόσοφο Μπέρτραντ Ράσελ αποδίδεται η παρακάτω αφήγηση. Μόλις είχε τελειώσει μια διάλεξη του και μια ηλικιωμένη γυναίκα τον πλησίασε και του είπε: «Σε πολλά πράγματα είχατε δίκιο, σχετικά όμως με το σύμπαν δεν έχετε μπει στο νόημα. Όλα όσα βλέπουμε βρίσκονται πάνω στην πλάτη μιας γιγάντιας χελώνας». Ο Ράσελ το σκέφτηκε για μια στιγμή και της απάντησε: «Λοιπόν εντάξει, και τί κρατάει την χελώνα;» Και η γυναίκα απάντησε: «Μια άλλη μεγαλύτερη χελώνα». Ο Ράσελ απτόητος την ξαναρώτησε: «Τι στηρίζει την άλλη χελώνα;». Και η ηλικιωμένη κυρία, εξίσου απτόητη, του αποκρίθηκε: «Άλλες χελώνες, ως το τέλος είναι όλο χελώνες».
Βάλτε στη θέση της ηλικιωμένης κυρίας όλους τους συνωμοσιολόγους, ξένους και ντόπιους, αριστερής και δεξιάς κοπής, και θα έχετε το ερμηνευτικό κλειδί για όσα περίεργα συμβαίνουν γύρω μας. Στα καθ’ ημάς τώρα: Οι «χελώνες» επιστρατεύονται για να εξηγήσουν (;) την αλλοπρόσαλλη (έως ύποπτη) τακτική της ελληνικής κυβέρνησης με το Δ.Ν.Τ και το μνημόνιο. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι στη χώρα μας που πιστεύουν ότι ο Γ. Παπανδρέου ήταν εξαρχής στημένος για να οδηγήσει την Ελλάδα στο μνημόνιο. Αν τους ρωτήσεις «γιατί το έκανε αυτό;» θα πάρεις διάφορες απαντήσεις: Είτε γιατί είναι πράκτορας των Αμερικανών, είτε γιατί εξυπηρετεί τα συμφέροντα πολυεθνικών, είτε γιατί αυτό τού υπαγόρευσαν οι ελίτ του χρήματος και της ενημέρωσης, οι οποίες τον βοήθησαν να γίνει αρχηγός του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργός της Ελλάδας, είτε γιατί, ως αστός πολιτικός, είναι αργυρώνητος και εξασφάλισε παχυλές αποζημιώσεις γι’ αυτήν την τακτική του.
Η θέση τους ενισχύθηκε εσχάτως, από τις εκμυστηρεύσεις του Ντομινίκ Στρος Καν για το χρόνο που ξεκίνησαν οι συζητήσεις του με τον Γ. Παπανδρέου σ’ ότι αφορά την εμπλοκή του Δ.Ν.Τ στα ελληνικά πράγματα. Οι «κολλημένοι» στην αντίληψη της συνωμοσίας αρνούνται να συμφιλιωθούν με την εκδοχή ότι όλα αυτά πιθανότατα να έγιναν από τον Παπανδρέου και την κυβέρνηση του επειδή υποτίμησαν το πρόβλημα και επειδή καθυστέρησαν να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της κρίσης, παραμένοντας για μεγάλο διάστημα εγκλωβισμένοι στην προεκλογική ρητορική τους, η οποία εκφραζόταν με τη γραμμή «τάζω στους πάντες τα πάντα».
Ας αφήσουμε κατά μέρος τις ευφάνταστες και με πλούσιες δόσεις νοσηρότητας σκοτεινές αφηγήσεις σχετικά με τα κίνητρα και ας επιχειρήσουμε να αξιολογήσουμε με όπλο την κοινή λογική τις κινήσεις του Γ. Παπανδρέου: Το πρόβλημα δεν είναι ότι συνομιλούσε μυστικά με τον επικεφαλής του Δ.Ν.Τ. Άλλωστε, αυτό είναι κάτι σύνηθες στις διεθνείς σχέσεις. Το πρόβλημα είναι ότι τη στιγμή που διαπραγματευόταν με τον Στρος Καν, και αυτός και κορυφαίοι υπουργοί του, όχι μόνο διέψευδαν ότι η χώρα θα προσφύγει στο Δ.Ν.Τ, αλλά υποστήριζαν δημοσίως, σε τόνο που δεν σήκωνε αντιρρήσεις, «ότι όπου πήγε το Δ.Ν.Τ έφερε οικονομική καταστροφή».
Μ’ άλλα λόγια η ηγεσία της κυβέρνησης είναι διπλά εκτεθειμένη: Και γιατί έλεγε ψέματα στους πολίτες και γιατί διάλεξε το δρόμο που οδηγεί στο γκρεμό, σύμφωνα με τις δικές της αναλύσεις σε προγενέστερη φάση. Το πλήγμα που υπέστη είναι συντριπτικό και την απειλεί με ανήκεστο βλάβη. Σίγουρα πάντως σηματοδοτεί το «τέλος της αθωότητας» για ένα σύστημα που εγκαθιδρύθηκε το 2009, έχοντας στις αναπεπταμένες σημαίες του, και μάλιστα σε περίοπτη θέση, το σύνθημα: «Όλη η αλήθεια στο λαό κι ας ματώσουμε».
Σαν «ουρά» στην υπόθεση αυτή έρχεται η αμφιβολία για το αν το μνημόνιο ήταν μονόδρομος. Ήδη στελέχη του κινήματος θυμίζουν ότι την περίοδο που μεσολάβησε μεταξύ της εκλογικής νίκης και της υπογραφής του μνημονίου, υπήρχαν φωνές στο εσωτερικό του κόμματος που πίεζαν την κυβέρνηση να πάρει μέτρα, χωρίς βεβαίως να εισακουστούν. Ήταν το διάστημα που ο Γ. Παπανδρέου επέμενε ότι «τα λεφτά υπάρχουν», ότι «το κόστος της κρίση δεν θα το πληρώσουν τα λαϊκά στρώματα» και, ταυτοχρόνως, έδινε εντολή να χορηγηθεί η πρώτη δόση του επιδόματος αλληλεγγύης στους μη έχοντες. Μια απόφαση που εισπράχθηκε από τους εταίρους μας ως πράξη αφροσύνης, η οποία «δείχνει ότι η κυβέρνηση σας δεν έχει καταλάβει πού βρίσκεται η οικονομία της χώρας» (μ’ αυτή τη φράση υποδέχθηκε Ευρωπαίος πολιτικός τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών στην πρώτη εμφάνισή του στις Βρυξέλλες το 2009).
Κοντολογίς: Θα μπορούσε κάποιος, που διαθέτει πριαπική φαντασία, να ισχυριστεί ότι «ιδού η συνωμοσία του Παπανδρέου». Φοβούμαι, όμως, ότι ισχύει κάτι χειρότερο. Μάλλον έχουμε να κάνουμε με την απύθμενη επιπολαιότητα και τη θηριώδη ανεπάρκεια ενός πολιτικού προσωπικού που εκλήθη να διαχειριστεί την κατάσταση σε συνθήκες κρίσης και αποδεικνύεται κατώτερο των περιστάσεων.
Τάσος Παππάς
aixmi.gr