Από τις 12 έως τις 16 Ιουλίου 2011, διεξήχθη στην Τήλο διεθνές ακαδημαϊκό συνέδριο στον κλάδο της Φιλοσοφίας της Εκπαίδευσης, με θέμα: «Η Φιλοσοφία της Εκπαίδευσης ως Βιωμένη Εμπειρία. Πλοηγώντας ανάμεσα σε Διχοτομίες Σκέψης και Πράξης» [Philosophy of Education as a Lived Experience: navigating Through Dichotomies of Thought and Action] (διοργάνωση: Δρ Μαριάννα Παπαστεφάνου, Αν. Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Κύπρου).
Πέρα από τους καθαρά ερευνητικούς-ακαδημαϊκούς του στόχους, το συνέδριο πραγμάτωσε και υπηρέτησε στόχους: ανάδειξης του ελληνικού νησιώτικου τοπίου και της πνευματικότητάς του, εξοικείωσης διεθνών πανεπιστημιακών προσωπικοτήτων με την ιστορία της Τήλου, τη φιλοξενία των κατοίκων και τη γόνιμη δραστηριότητά τους, καθώς και απόλαυσης της φύσης και της αισθητικής ενός νησιού που ήταν σε όλους τους συμμετέχοντες (με εξαίρεση τη διοργανώτρια η οποία κατάγεται κατά το ήμισυ από Τήλο) άγνωστο.
Στο συνέδριο πήραν μέρος και πανεπιστημιακοί μακροχρόνιας αναγνώρισης και εδραιωμένου διεθνούς κύρους αλλά και νέοι ερευνητές από διάφορες χώρες με ήδη σημαντικό έργο και αξιόλογη παρουσία στον κλάδο. Συμμετείχαν σύνεδροι από Αγγλία, Σκωτία, Βραζιλία, Σουηδία, Νορβηγία, Γερμανία, Σλοβενία, Ισραήλ, Βέλγιο, Κύπρο και Ελλάδα. Υπήρξαν 21 ερευνητικές ανακοινώσεις οι οποίες προήγαγαν τη φιλοσοφική σκέψη και άφησαν σε όλους τους συμμέτοχους πολύ θετικές εντυπώσεις. Μια από τις διεθνείς πρωτοτυπίες του συγκεκριμένου συνεδρίου υπήρξε η αξιοποίηση εξωτερικών χώρων όπου έγιναν παρουσιάσεις αναδεικνύοντας την ομορφιά της Τήλου αλλά και τη σύνδεση φιλοσοφίας, ποιητικής του χώρου και τέχνης. Παρουσιάσεις στην παραλία στην Έριστο θύμισαν στους συνέδρους αναφορές στον Πλατωνικό Φαίδρο περί φιλοσοφικών συζητήσεων κοντά στα νερά του Ιλισού και υπό τον ήχο των τζιτζικιών, ενώ οι παρουσιάσεις στο θέατρο του Χαρκαδιού αξιοποίησαν την αισθητική του τοπίου σε μια αρμονική σύζευξη με το φιλοσοφικό στοχασμό. Μια ποιητική βραδιά στον Αγιο Αντώνη, ηλιοβασίλεμα, που ξεκίνησε με απαγγελία των σωζόμενων αποσπασμάτων από ποιήματα της Ήριννας και συνεχίστηκε με παγκόσμια ποίηση συνέδεσε το τοπικό με το οικουμενικό και ανέδειξε τη μυστηριακή και ειδυλλιακή, τη μυσταγωγική, Τήλο.
Για τις δραστηριότητές μας στους εξωτερικούς χώρους είμαστε ευγνώμονες στο Δήμο και στο Δήμαρχο Τήλου, που μας παραχώρησε λεωφορείο, και στους φιλικότατους οδηγούς των λεωφορείων, κ. Σταμάτη και κ. Τάσο που μας εξυπηρέτησαν με ασφάλεια και υπομονή. Γενικότερα, είμαστε ευγνώμονες στο Δήμαρχο κ. Τάσο Αλιφέρη που μας παρείχε πολλές διευκολύνσεις (όπως, π.χ. την άδεια χρήσης ενός πολύ καθαρού και όμορφου Χαρκαδιού) και εκτιμούμε επίσης πάρα πολύ και την ηθική του συμπαράσταση καθώς και ενθάρρυνση για τη διεκπεραίωση του όλου εγχειρήματος. Ευχαριστίες οφείλονται και στη γραμματέα του Δημαρχείου, κ. Σέβα, που επίσης ανταποκρίθηκε με ευγένεια και υπομονή σε όλα μας τα ερωτήματα και τις ανησυχίες, καθώς και στην κ. Βίκη Λογοθέτη που μας ξενάγησε πολύ ζεστά στο Μεγάλο Χωριό. Οι παρουσιάσεις σε κλειστό χώρο (με την ευγενή και γενναιόδωρη παραχώρηση της συνεδριακής αίθουσας από το Ilidi και τους κ. Ηλία και Δικαία Χριστοφή) – πέρα από την ακαδημαϊκή τους σημασία – απέδειξαν ότι η Τήλος μπορεί να φιλοξενήσει απρόσκοπτα (και από τεχνολογική άποψη) εξειδικευμένες δραστηριότητες με μεγάλη επιτυχία.
Θα ήταν παράλειψη όμως να μην αναφερθεί η οικονομική δωρεά 700 Ευρώ που μας έκανε η Βρετανική Κοινότητα Φιλοσοφίας της Εκπαίδευσης [Philosophy of Education Society of Great Britain] (με την οποία καλύφθηκαν κάποια οργανωτικά έξοδα) καθώς και το γεγονός ότι οι σύνεδροι κάλυψαν τα έξοδά τους αποκλειστικά από κονδύλια των δικών τους πανεπιστημίων ή από προσωπικά τους κονδύλια χωρίς την παραμικρή επιβάρυνση των πανεπιστημίων Κύπρου ή Αιγαίου.
Οι στόχοι του συνεδρίου – ιδιαίτερα οι όχι στενά ακαδημαϊκοί – επιτεύχθηκαν χάρη σε όλους τους κατοίκους της Τήλου οι οποίοι αντιμετώπισαν τις επαφές με τους συνέδρους με άψογο επαγγελματισμό αλλά και με ανοικτότητα, καλή προαίρεση, φροντίδα και ευελιξία. Έδωσαν όλοι απτό παράδειγμα ελληνικής, νησιώτικης φιλοξενίας – και αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από κανένα σύνεδρο. Οι ξεχωριστές μου ευχαριστίες στους κ. Μιχάλη και Κώστα Κυπραίο του Ηotel Eleni, στους κ. Στέλιο και Κατερίνα Χρυσάφη του Livadia και Olympus, στο κ. Μιχάλη Σακελλάρη (Ταβέρνα Μιχάλης), στους κ. Μερκούρη Μόσχο και Ηρακλή Σακελλάρη (Πέτρινο Cafe) και στους προαναφερθέντες Η. και Δ. Χριστοφή, δεν είναι παρά ενδεικτικές μιας μεγάλης λίστας ευχαριστιών που δυστυχώς δεν μπορεί να παρατεθεί εδώ από φόβο ότι μια πιο συμπεριληπτική αναφορά σε ονόματα θα κάνει πιο αισθητή μια μεμονωμένη παράληψη. Οργανωτικά, η προσπάθεια ήταν να αναδειχθεί, όσο το δυνατόν, όλο το νησί και η φιλοξενία όλων των καταλυμάτων, όλων των παραλιών και όλων των χώρων χωρίς να δημιουργηθεί στους συνέδρους μια αίσθηση περιορισμού της εξερευνητικής τους διάθεσης.
Θα ήθελα πολύ να μοιραζόμασταν τις εντυπώσεις που άφησε η Τήλος (παρά τον καύσωνα!) στους συνέδρους. Αλλά για να μην καταστρατηγήσω το χώρο εδώ, κλείνω αυτό το σημείωμα ευχαριστιών, απολογισμού (και απολογιών σε όσους ή για όσα απρόθετα παρέλειψα), με το εξής παράθεμα από ηλεκτρονικό μήνυμα με τίτλο «Tilos and Ithaka» [αναφέρεται στην «Ιθάκη» του Καβάφη] που μου έστειλε ένας από τους πιο έμπειρους και διακεκριμένους συνέδρους που γνωρίζει (κυρίως Αρχαία) Ελληνικά. Γράφει ανάμεσα σε άλλα:
This morning I went back to the Kavafis poem, some of whose lines seem to me to capture the magic of Tilos:
... Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους
Σας ευχαριστώ όλες και όλους,
Μαριάννα Παπαστεφάνου