Παλιότερα, το να γράφει κανείς για επετείους όπως της 21ης Απριλίου ήταν απλό. Τα πράγματα ήταν μακρυνά, στρωτά και ανώδυνα. Δυστυχώς, σήμερα, για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, η μνήμη αποκτά περιεχόμενο. Κι αυτή η μαύρη επέτειος πρέπει να μας κάνει όλους να σκεφτούμε όχι πλέον το χθες, αλλά το αύριο.
Φοβάται κανείς σήμερα χούντες; Ασφαλώς όχι. Ευτυχώς, οι δομικές προϋποθέσεις δεν υπάρχουν. Φοβάται όμως κανείς τη διάλυση; Ασφαλώς ναι. Και τι μπορεί να βγάλει η διάλυση, η αποδόμηση;
Οποιος λέει ότι γνωρίζει, ή μιλά ανεύθυνα, ή λέει ψέματα. Ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει το μέλλον όπως θα ήθελε, όπως θα πίστευε ή όπως θα τον βόλευε αυτό να είναι. Και ουδείς δικαιούται να τρέφει την αυταπάτη ότι οι θωρακίσεις κάθε μορφής είναι αιώνιες και μη ανατρέψιμες, ειδικά σε εποχές διεθνών κρίσεων.
Χωρίς να έχει υπάρξει μέχρι στιγμής κάτι «μεγάλο» και καταλυτικό, τα περιστατικά που δείχνουν μια ολοένα αυξανόμενη αδυναμία της χώρας να κρατηθεί στα πλαίσια της σύγχρονης ευρωπαϊκής ασφαλούς οργανωμένης δημοκρατίας πληθαίνουν καθημερινά – τα επεισόδια στους δύο σταθμούς του μετρό ήταν τα πιο πρόσφατα.
Με την αμέριστη υποστήριξη ποικίλων πολιτικών, δημοσιογραφικών και άλλων δυνάμεων δημαγωγίας, η δίκαιη απόγνωση και η κατανοητή οργή μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού γίνονται όπλα που αρχίζουν να στρέφονται εναντίον του. Και η καταφανής αδυναμία βασικών θεσμών να υπηρετήσουν τους ρόλους τους ρίχνει συνεχώς λάδι στη φωτιά.
Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος στον οποίο το ένα τροφοδοτεί και επανατροφοδοτεί το άλλο. Ο έλεγχος σταδιακά χάνεται. Το βλέπουμε όλοι μέρα με την ημέρα. Μα ουδείς γνωρίζει να πει αν υπάρχει και ποιο μπορεί να είναι εκείνο το σημείο στο οποίο η συνολική ισορροπία μιας κοινωνίας μπορεί πραγματικά να ανατραπεί και προς πια κατεύθυνση.
Ας μην ξεχνάνε όμως ότι στην παράξενη και πολύπλοκη ελληνική ιστορία, ο διάολος μπήκε πολλές φορές στην εκκλησία και το κακό έγινε τελικά μέσα από την ίδια τη Βουλή.
Αυτό ακριβώς έγινε το 1936. Η αυτοκτόνος Βουλή προηγήθηκε των όπλων: Απρίλιος ήταν όταν ο Μεταξάς πήρε 214 ψήφους στη Βουλή για να σχηματίσει κυβέρνηση "σωτηρίας" σε μια πτωχευμένη, από το 1932, χώρα. Τον "έσπρωχνε" μεν με όλη του τη δύναμη ο βασιλιάς, αλλά τον ψήφισε η Βουλή. Αυτή του έδωσε τη δυνατότητα να ελέγξει πλήρως το κράτος, αυτή του παρεχώρησε με την υπογραφή της έκτακτες εξουσίες και, λίγους μήνες μετά, εκείνος οδήγησε τη χώρα στην 4η Αυγούστου. Η ιστορική αλήθεια επιβάλει να σημειωθεί ότι μόνον οι βουλευτές του ΚΚΕ διαφώνησαν τότε κάθετα και καθαρά, προλέγοντας, ιδίως ο Σκλάβαινας, ότι ο Μεταξάς θα προετοίμαζε δικτατορία. Τα δύο μεγάλα κόμματα της εποχής, επειδή δεν ήθελαν να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να συνεννοηθούν, έκαναν ότι δεν έβλεπαν...
Τριάντα χρόνια αργότερα, από μια άλλη αυτοκτόνο Βουλή ξεκινούσε το μεγάλο κακό που θυμόμαστε σήμερα. Ηταν τον Ιούλιο του 1965, δύο χρόνια πριν οι επίορκοι απριλιανοί πραξικοπηματίες πάρουν τελικά τα όπλα που οδήγησαν τον τόπο στην καταστροφή.
gmalouchos@tovima.gr
Φοβάται κανείς σήμερα χούντες; Ασφαλώς όχι. Ευτυχώς, οι δομικές προϋποθέσεις δεν υπάρχουν. Φοβάται όμως κανείς τη διάλυση; Ασφαλώς ναι. Και τι μπορεί να βγάλει η διάλυση, η αποδόμηση;
Οποιος λέει ότι γνωρίζει, ή μιλά ανεύθυνα, ή λέει ψέματα. Ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει το μέλλον όπως θα ήθελε, όπως θα πίστευε ή όπως θα τον βόλευε αυτό να είναι. Και ουδείς δικαιούται να τρέφει την αυταπάτη ότι οι θωρακίσεις κάθε μορφής είναι αιώνιες και μη ανατρέψιμες, ειδικά σε εποχές διεθνών κρίσεων.
Χωρίς να έχει υπάρξει μέχρι στιγμής κάτι «μεγάλο» και καταλυτικό, τα περιστατικά που δείχνουν μια ολοένα αυξανόμενη αδυναμία της χώρας να κρατηθεί στα πλαίσια της σύγχρονης ευρωπαϊκής ασφαλούς οργανωμένης δημοκρατίας πληθαίνουν καθημερινά – τα επεισόδια στους δύο σταθμούς του μετρό ήταν τα πιο πρόσφατα.
Με την αμέριστη υποστήριξη ποικίλων πολιτικών, δημοσιογραφικών και άλλων δυνάμεων δημαγωγίας, η δίκαιη απόγνωση και η κατανοητή οργή μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού γίνονται όπλα που αρχίζουν να στρέφονται εναντίον του. Και η καταφανής αδυναμία βασικών θεσμών να υπηρετήσουν τους ρόλους τους ρίχνει συνεχώς λάδι στη φωτιά.
Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος στον οποίο το ένα τροφοδοτεί και επανατροφοδοτεί το άλλο. Ο έλεγχος σταδιακά χάνεται. Το βλέπουμε όλοι μέρα με την ημέρα. Μα ουδείς γνωρίζει να πει αν υπάρχει και ποιο μπορεί να είναι εκείνο το σημείο στο οποίο η συνολική ισορροπία μιας κοινωνίας μπορεί πραγματικά να ανατραπεί και προς πια κατεύθυνση.
Ας μην ξεχνάνε όμως ότι στην παράξενη και πολύπλοκη ελληνική ιστορία, ο διάολος μπήκε πολλές φορές στην εκκλησία και το κακό έγινε τελικά μέσα από την ίδια τη Βουλή.
Αυτό ακριβώς έγινε το 1936. Η αυτοκτόνος Βουλή προηγήθηκε των όπλων: Απρίλιος ήταν όταν ο Μεταξάς πήρε 214 ψήφους στη Βουλή για να σχηματίσει κυβέρνηση "σωτηρίας" σε μια πτωχευμένη, από το 1932, χώρα. Τον "έσπρωχνε" μεν με όλη του τη δύναμη ο βασιλιάς, αλλά τον ψήφισε η Βουλή. Αυτή του έδωσε τη δυνατότητα να ελέγξει πλήρως το κράτος, αυτή του παρεχώρησε με την υπογραφή της έκτακτες εξουσίες και, λίγους μήνες μετά, εκείνος οδήγησε τη χώρα στην 4η Αυγούστου. Η ιστορική αλήθεια επιβάλει να σημειωθεί ότι μόνον οι βουλευτές του ΚΚΕ διαφώνησαν τότε κάθετα και καθαρά, προλέγοντας, ιδίως ο Σκλάβαινας, ότι ο Μεταξάς θα προετοίμαζε δικτατορία. Τα δύο μεγάλα κόμματα της εποχής, επειδή δεν ήθελαν να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να συνεννοηθούν, έκαναν ότι δεν έβλεπαν...
Τριάντα χρόνια αργότερα, από μια άλλη αυτοκτόνο Βουλή ξεκινούσε το μεγάλο κακό που θυμόμαστε σήμερα. Ηταν τον Ιούλιο του 1965, δύο χρόνια πριν οι επίορκοι απριλιανοί πραξικοπηματίες πάρουν τελικά τα όπλα που οδήγησαν τον τόπο στην καταστροφή.
gmalouchos@tovima.gr