Της Μαρίας DAWKINSON
Δεν είναι ότι η χώρα πεθαίνει, ούτε ότι κάναμε στην Οικονομία μνημόσυνο. Αυτά είναι παλιές, ανακυκλωμένες γενικολογίες. Το νέο είναι ότι όλοι μας, φίλοι και γνωστοί και γείτονες, ένας-ένας σαπίζουμε από μέσα. Δεν είναι κι ότι δεν το περιμέναμε. Θεωρητικά ήταν αναμενόμενο. Μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, αποσαθρώθηκε όλη μας η ύπαρξη και ο φόβος ήρθε, για να εγκατασταθεί ως συγκάτοικος.
Η αβεβαιότητα και η απελπισία οδηγούν στην αποσύνθεση του ψυχισμού και στην πλήρη ακύρωση των αξιών και της προσωπικής ηθικής, μπλα, μπλα, μπλα. Τι τα θες, η γνώση είναι μόνο εμπειρική. Μέσα από τα βιώματα εμπεδώνονται οι θεωρίες.
Έτσι, όταν μου περιγράφουν οι κοντινοί μου άνθρωποι τις προσωπικές τους εμπειρίες που όλες συνέκλιναν στο κοινό συμπέρασμα ότι διαλυόμαστε, συμφώνησα ακόμα μια φορά σε νοητικό επίπεδο. Έφτανε όμως ένα τυχαίο περιστατικό, για να το νιώσω και στο πετσί μου. Κι επειδή κάθε δράμα εξελίσσεται σε πράξεις:
Πράξη πρώτη (χθεσινό τηλεφώνημα έξαλλης φίλης): Σε παραλία δύο ζευγάρια νέοι παίζουν ρακέτες μπροστά από λουόμενους. Η φίλη αποφασίζει να τους μιλήσει, για να τους πείσει να μετακινηθούν λίγο πιο πέρα, να μοιραστούν όλοι τα δώρα της φύσης και να μείνουν άπαντες ευχαριστημένοι. Το πρώτο δίδυμο είναι αλλοδαποί. Ζητούν συγνώμη, χαμογελούν με κατανόηση και απομακρύνονται συνεχίζοντας το παιχνίδι τους πιο μακριά. Το δεύτερο δίδυμο είναι Έλληνες γύρω στα τριάντα. Η αντίδραση στην ευγενική παράκληση της φίλης μου ήταν "Άει παράτα μας παλιόγρια, δική σου είναι η παραλία; Εσύ να φύγεις!". Η 49 ετων "παλιόγρια" μάζεψε την πετσέτα της και έφυγε από την ειδυλλιακή ακτή πληγωμένη για τον κόσμο στον οποίο μεγαλώνει η κόρη της και την τύχη που θα έχει.
Πράξη δεύτερη (πρωινή επικοινωνία με πρώην συνάδελφο): Κοινός γνωστός μας οδηγεί χθες βράδυ στην παραλιακή και παρενοχλείται από προπορευόμενο αυτοκίνητο που συνέχεια του κάνει σφήνες χωρίς φλας. Κάποια στιγμή, μετά από λίγη ώρα, ο άνθρωπος αγανακτεί και κορνάρει έντονα στο προπορευόμενο αυτοκίνητο, κάνοντας με το χέρι του τη χειρονομία ‘τι θέλεις;’. O οδηγός του άλλου αυτοκινήτου τραβά χειρόφρενο στη μέση του δρόμου, κατεβαίνει, ανοίγει την πόρτα του γνωστού μου και του χώνει μια μπουνιά στο πρόσωπο με σιδηρογροθιά. Η συνοδηγός του είχε τη διαύγεια να τηλεφωνήσει στιγμιαία στην αστυνομία και ο εγκληματίας τράπηκε σε φυγή. Φυσικά, ήρθε και το ασθενοφόρο, γιατί ο χτυπημένος υπέστη βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση και παραμένει στην εντατική. Η κοπέλα του άνοιξε την πόρτα στα ψυχοφάρμακα και τις κρίσεις πανικού.
Πράξη τρίτη: Ποδηλάτης κατεβαίνει ανέμελα κεντρικό δρόμο προαστίου. Στη συμβολή της με πλατεία από τη μία μεριά υπάρχει περίπτερο, από την άλλη πλανόδιο ανθοπωλείο και δίπλα βρίσκεται φαρμακείο. Εγώ πεζή διασχίζω το δρόμο, τη στιγμή που ο ανθοπώλης αποφασίζει να αδειάσει τα βρώμικα νερά από τα ανθοδοχεία του στο δρόμο, δέκα δευτερόλεπτα πριν περάσει από μπροστά του ο ποδηλάτης. Είμαι σίγουρη ότι την σκηνή την βλέπετε τώρα, όπως την είδα και εγώ. Δεν είναι καν ανάγκη να σας περιγράψω το ατύχημα. Αν ο ποδηλάτης δεν ήταν σοβαρός θα είχε πολύ μεγάλα προβλήματα, ευτυχώς όμως φορούσε κράνος, γάντια και επιγονατίδες και υπέστη μόνο εκδορές, πιθανά κάποια θλάση και σοκ. Έτσι όπως σηκώθηκε αργά-αργά και πήγε να καθίσει στο πεζοδρόμιο, για να συνέλθει, έγινα αυτόπτης μάρτυρας του πραγματικού δυστυχήματος: Ο ανθοπώλης, έχοντας δει τι έχει μόλις συμβεί μπροστά στα μάτια του, γυρνά την πλάτη του και συνεχίζει να φροντίζει τα λουλούδια του. Την ίδια ώρα, η πόρτα του ταχυδρομείου ανοίγει, δύο κεφάλια, περιεργάζονται το σκηνικό, ξαναμπαίνουν και κλείνουν την πόρτα. Για βοήθεια στον άτυχο ποδηλάτη, ούτε λόγος.
Η βία μπαίνει μέρα με τη μέρα, όλο και περισσότερο στη ζωή μας. Τόσο, που η φυσική επιλογή μας κάνει όλο και πιο ανάλγητους. Κοινώς, η αποκτήνωση πραγματοποιείται συνήθεια στη συνήθεια και όσα μας κινητοποιούσαν συναισθηματικά χθες ("ευαισθησία" λέγεται η υπό εξαφάνιση ανθρώπινη κατάσταση) παύουν να μας κάνουν εντύπωση σήμερα, γιατί κάποια άλλα, πιο τραγικό πήραν τη θέση τους, κοκ. Έτσι, αν συνεχίσουμε κατ’ αυτόν τον τρόπο, σε λίγο θα είμαστε όλοι μια ευχάριστη ατμόσφαιρα από ζόμπι, όπως στις ταινίες.
Αυτά. Πάμε τώρα να συνεχίσουμε με κάτι πιο ευχάριστο. Ας μιλήσουμε, λόγου χάρη για το ελληνικό φιλότιμο, τη που μοναδική αυτή λέξη δε μεταφράζεται σε καμία άλλη γλώσσα του κόσμου, καθώς και για άλλα παρεμφερή εθνικά και πατριδολάγνα που συχνάζουν στις οθόνες μας τελευταία. Γιατί η άρνηση είναι πάντα πολύ πιο βολική και ακίνδυνη από το να κοιτάζεις την αλήθεια κατάματα και να τη νιώθεις να αδειάζει τη βρομερή και παγωμένη ανάσα της πάνω σου.
Δυστυχώς όμως, για να υπάρξει κάθαρση, πρέπει να κοιτάξεις το κτήνος στα μάτια. Μόνο έτσι μπορεί να το προλάβεις, πριν σε καταβροχθίσει πισώπλατα, ενώ εσύ ποστάρεις αμέριμνα εξωτικές παραλίες, χνουδωτά γατόσκυλα και τα epic fails των άλλων, στο Facebook.
Δεν είναι ότι η χώρα πεθαίνει, ούτε ότι κάναμε στην Οικονομία μνημόσυνο. Αυτά είναι παλιές, ανακυκλωμένες γενικολογίες. Το νέο είναι ότι όλοι μας, φίλοι και γνωστοί και γείτονες, ένας-ένας σαπίζουμε από μέσα. Δεν είναι κι ότι δεν το περιμέναμε. Θεωρητικά ήταν αναμενόμενο. Μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, αποσαθρώθηκε όλη μας η ύπαρξη και ο φόβος ήρθε, για να εγκατασταθεί ως συγκάτοικος.
Η αβεβαιότητα και η απελπισία οδηγούν στην αποσύνθεση του ψυχισμού και στην πλήρη ακύρωση των αξιών και της προσωπικής ηθικής, μπλα, μπλα, μπλα. Τι τα θες, η γνώση είναι μόνο εμπειρική. Μέσα από τα βιώματα εμπεδώνονται οι θεωρίες.
Έτσι, όταν μου περιγράφουν οι κοντινοί μου άνθρωποι τις προσωπικές τους εμπειρίες που όλες συνέκλιναν στο κοινό συμπέρασμα ότι διαλυόμαστε, συμφώνησα ακόμα μια φορά σε νοητικό επίπεδο. Έφτανε όμως ένα τυχαίο περιστατικό, για να το νιώσω και στο πετσί μου. Κι επειδή κάθε δράμα εξελίσσεται σε πράξεις:
Πράξη πρώτη (χθεσινό τηλεφώνημα έξαλλης φίλης): Σε παραλία δύο ζευγάρια νέοι παίζουν ρακέτες μπροστά από λουόμενους. Η φίλη αποφασίζει να τους μιλήσει, για να τους πείσει να μετακινηθούν λίγο πιο πέρα, να μοιραστούν όλοι τα δώρα της φύσης και να μείνουν άπαντες ευχαριστημένοι. Το πρώτο δίδυμο είναι αλλοδαποί. Ζητούν συγνώμη, χαμογελούν με κατανόηση και απομακρύνονται συνεχίζοντας το παιχνίδι τους πιο μακριά. Το δεύτερο δίδυμο είναι Έλληνες γύρω στα τριάντα. Η αντίδραση στην ευγενική παράκληση της φίλης μου ήταν "Άει παράτα μας παλιόγρια, δική σου είναι η παραλία; Εσύ να φύγεις!". Η 49 ετων "παλιόγρια" μάζεψε την πετσέτα της και έφυγε από την ειδυλλιακή ακτή πληγωμένη για τον κόσμο στον οποίο μεγαλώνει η κόρη της και την τύχη που θα έχει.
Πράξη δεύτερη (πρωινή επικοινωνία με πρώην συνάδελφο): Κοινός γνωστός μας οδηγεί χθες βράδυ στην παραλιακή και παρενοχλείται από προπορευόμενο αυτοκίνητο που συνέχεια του κάνει σφήνες χωρίς φλας. Κάποια στιγμή, μετά από λίγη ώρα, ο άνθρωπος αγανακτεί και κορνάρει έντονα στο προπορευόμενο αυτοκίνητο, κάνοντας με το χέρι του τη χειρονομία ‘τι θέλεις;’. O οδηγός του άλλου αυτοκινήτου τραβά χειρόφρενο στη μέση του δρόμου, κατεβαίνει, ανοίγει την πόρτα του γνωστού μου και του χώνει μια μπουνιά στο πρόσωπο με σιδηρογροθιά. Η συνοδηγός του είχε τη διαύγεια να τηλεφωνήσει στιγμιαία στην αστυνομία και ο εγκληματίας τράπηκε σε φυγή. Φυσικά, ήρθε και το ασθενοφόρο, γιατί ο χτυπημένος υπέστη βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση και παραμένει στην εντατική. Η κοπέλα του άνοιξε την πόρτα στα ψυχοφάρμακα και τις κρίσεις πανικού.
Πράξη τρίτη: Ποδηλάτης κατεβαίνει ανέμελα κεντρικό δρόμο προαστίου. Στη συμβολή της με πλατεία από τη μία μεριά υπάρχει περίπτερο, από την άλλη πλανόδιο ανθοπωλείο και δίπλα βρίσκεται φαρμακείο. Εγώ πεζή διασχίζω το δρόμο, τη στιγμή που ο ανθοπώλης αποφασίζει να αδειάσει τα βρώμικα νερά από τα ανθοδοχεία του στο δρόμο, δέκα δευτερόλεπτα πριν περάσει από μπροστά του ο ποδηλάτης. Είμαι σίγουρη ότι την σκηνή την βλέπετε τώρα, όπως την είδα και εγώ. Δεν είναι καν ανάγκη να σας περιγράψω το ατύχημα. Αν ο ποδηλάτης δεν ήταν σοβαρός θα είχε πολύ μεγάλα προβλήματα, ευτυχώς όμως φορούσε κράνος, γάντια και επιγονατίδες και υπέστη μόνο εκδορές, πιθανά κάποια θλάση και σοκ. Έτσι όπως σηκώθηκε αργά-αργά και πήγε να καθίσει στο πεζοδρόμιο, για να συνέλθει, έγινα αυτόπτης μάρτυρας του πραγματικού δυστυχήματος: Ο ανθοπώλης, έχοντας δει τι έχει μόλις συμβεί μπροστά στα μάτια του, γυρνά την πλάτη του και συνεχίζει να φροντίζει τα λουλούδια του. Την ίδια ώρα, η πόρτα του ταχυδρομείου ανοίγει, δύο κεφάλια, περιεργάζονται το σκηνικό, ξαναμπαίνουν και κλείνουν την πόρτα. Για βοήθεια στον άτυχο ποδηλάτη, ούτε λόγος.
Η βία μπαίνει μέρα με τη μέρα, όλο και περισσότερο στη ζωή μας. Τόσο, που η φυσική επιλογή μας κάνει όλο και πιο ανάλγητους. Κοινώς, η αποκτήνωση πραγματοποιείται συνήθεια στη συνήθεια και όσα μας κινητοποιούσαν συναισθηματικά χθες ("ευαισθησία" λέγεται η υπό εξαφάνιση ανθρώπινη κατάσταση) παύουν να μας κάνουν εντύπωση σήμερα, γιατί κάποια άλλα, πιο τραγικό πήραν τη θέση τους, κοκ. Έτσι, αν συνεχίσουμε κατ’ αυτόν τον τρόπο, σε λίγο θα είμαστε όλοι μια ευχάριστη ατμόσφαιρα από ζόμπι, όπως στις ταινίες.
Αυτά. Πάμε τώρα να συνεχίσουμε με κάτι πιο ευχάριστο. Ας μιλήσουμε, λόγου χάρη για το ελληνικό φιλότιμο, τη που μοναδική αυτή λέξη δε μεταφράζεται σε καμία άλλη γλώσσα του κόσμου, καθώς και για άλλα παρεμφερή εθνικά και πατριδολάγνα που συχνάζουν στις οθόνες μας τελευταία. Γιατί η άρνηση είναι πάντα πολύ πιο βολική και ακίνδυνη από το να κοιτάζεις την αλήθεια κατάματα και να τη νιώθεις να αδειάζει τη βρομερή και παγωμένη ανάσα της πάνω σου.
Δυστυχώς όμως, για να υπάρξει κάθαρση, πρέπει να κοιτάξεις το κτήνος στα μάτια. Μόνο έτσι μπορεί να το προλάβεις, πριν σε καταβροχθίσει πισώπλατα, ενώ εσύ ποστάρεις αμέριμνα εξωτικές παραλίες, χνουδωτά γατόσκυλα και τα epic fails των άλλων, στο Facebook.
emea.gr