Ο δύσκολος χειμώνας της ακτοπλοΐας, με ρότα προς το άγνωστο

Ρότα προς το άγνωστο χαράζουν με την έλευση του χειμώνα οι ακτοπλοϊκές εταιρείες, μετά από ένα ακόμα τρικυμιώδες ελέω κρίσης καλοκαίρι.

Η απόσυρση από τη γραμμή των ταχύπλοων νέας τεχνολογίας πλοίων με την είσοδο του Σεπτεμβρίου, πιο νωρίς από κάθε άλλη χρονιά, ήταν αναμενόμενη από καιρό στην πιάτσα του λιμανιού. Όσο λιγότερα έξοδα τόσο καλύτερα. Τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν λίγο πολύ όλες οι εταιρείες - σύμφωνα με καταγγελίες συνδικαλιστικών εκπροσώπων ναυτικών πολλά πληρώματα, αλλά και προσωπικό εταιρειών, μένουν απλήρωτοι επί μήνες - οδηγεί τους ακτοπλόους να μαζέψουν κι άλλο τα πλάνα τους.
Ο σχεδιασμός των ακτοπλοϊκών εταιρειών ενόψει του χειμώνα προβλέπει νέες περικοπές δρομολογίων, ενώ θα συνεχιστεί και η τακτική της μειωμένης ταχύτητας για την εξοικονόμηση χρημάτων μέσω της χαμηλότερης κατανάλωσης καυσίμων, το κόστος των οποίων έχει γίνει απαγορευτικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας τόνος πετρελαίου για τα συμβατικά πλοία ανήλθε το 2012 στα 594 ευρώ όταν το 2011 ήταν στα 480 ευρώ και το 2010 στα 380. Παράλληλα οι ακτοπλόοι αναζητούν ενδιαφερόμενους σε άλλες αγορές για την πώληση ή ενοικίαση πλοίων τους που αποσύρουν από τα δρομολόγια.

Οι τέσσερις μεγάλες εταιρείες του χώρου, ΑΝΕΚ, ΝΕΛ, Μινωικές και Attica, υπολογίζεται ότι έχουν χάσει από τον τζίρο τους, το πρώτο εξάμηνο του 2012, περισσότερα από 55 εκατ. ευρώ, ενώ οι ζημιές τους υπολογίζονται στα 94 εκατ. ευρώ. Ενδεικτική είναι η φράση στην ετήσια μελέτη για την ακτοπλοΐα της εταιρείας XRTC: «Η πιθανότητα πτώχευσης κάποιας εκ των εταιρειών εξακολουθεί να υπάρχει και μάλιστα είναι έντονη δεδομένης της έλλειψης ρευστότητας και της αδυναμίας αρκετών να ανταποκριθούν στις δανειακές και όχι μόνο υποχρεώσεις τους».

Τα προβλήματα του κλάδου συζητήθηκαν κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας κατά την οποία υπέβαλαν την παραίτησή τους ο πρόεδρος κ. Απόστολος Βεντούρης και ο διευθυντής της κ. Νίκος Καβαλλιέρος. Το εφετινό καλοκαίρι, σύμφωνα με στελέχη εταιρειών, η κίνηση ήταν μειωμένη σε ποσοστά από 15 έως 20% σε όλες τις γραμμές, ενώ οι Κυκλάδες ήταν ο μόνος προορισμός που επηρεάστηκε λιγότερο. Σε αρκετά δρομολόγια τα πλοία αναχωρούσαν σχεδόν άδεια. Τα μηνύματα για την επόμενη περίοδο είναι ακόμα πιο δυσοίωνα καθώς τα νέα οικονομικά μέτρα είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσουν σημαντικά την αγοραστική δύναμη των πολιτών και κατά συνέπεια και τα ταξίδια τους με τα πλοία.

Στην Ακτή Μιαούλη ξαναθυμούνται τη δεκαετία του '80, όταν όπως λέει παράγοντας της ακτοπλοΐας «η Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Ανάπτυξης (ΕΤΒΑ) πλήρωνε το χρέος των ανωνύμων ναυτιλιακών εταιρειών και το ποσό που κατέβαλε μετοχοποιούνταν υπέρ της τότε Ελληνικής Ακτοπλοΐας Α.Ε. στην κυριότητα της οποίας περνούσαν τα πλοία». Κανείς, σήμερα, δεν αποκλείει την επιστροφή σε αυτό το παρελθόν.

Μετοχοποίηση... χρεών

Όπως λένε «η κατάσταση πλέον έχει φτάσει σε οριακά σημεία. Μία από τις λύσεις θα ήταν τα χρέη των ακτοπλοϊκών εταιρειών προς τις τράπεζες να μετοχοποιηθούν. Στη συνέχεια οι εκπρόσωποι των τραπεζών να γίνουν μεγαλομέτοχοι στις επιχειρήσεις και να διαμορφώσουν ένα δικό τους σχέδιο εξυγίανσης που να περιλαμβάνει διαμόρφωση δρομολογίων, αναγκαίου αριθμού πλοίων, προσωπικού σε στεριά και θάλασσα κλπ».

Από την άλλη το σενάριο της συγχώνευσης ακτοπλοϊκών εταιρειών, που έχει συζητηθεί, δεν αντιμετωπίζεται ως λύση από τους ακτοπλόους, αφού όπως λένε «δεν μπορεί να αποδώσει καρπούς η ένωση επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα αυτή τη στιγμή».

Η κατάσταση των εταιρείων επηρρεάζει, όπως είναι αναμενόμενο, και το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου, που πρέπει να βρει τρόπο αφενός να μην μείνουν νησιά χωρίς ακτοπλοϊκή σύνδεση και αφετέρου να μην προστεθούν και οι εναπομείναντες ναυτεργάτες στις λίστες των ανέργων. Στα σχέδια περιλαμβάνεται η μείωση του ΦΠΑ στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, αλλά και ο σχεδιασμός ενός νέου, σύγχρονου και ελκυστικού πλαισίου ανάπτυξης των δικτύων των θαλάσσιων μεταφορών με τη δημιουργία Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων, ανάλογη αυτής που υπάρχει για την ενέργεια - ωστόσο τίποτα από όλα αυτά δεν είναι για την ώρα άμεσης εφαρμογής.

Το γεγονός ότι οι μελέτες που έχουν δημοσιευτεί δείχνουν ότι η ελληνική ακτοπλοΐα καταγράφει φέτος τις μεγαλύτερες ζημιές στην ιστορία της και οι προβλέψεις για το μέλλον δεν περιλαμβάνουν σταθεροποίηση, αλλά πολύ χειρότερα σενάρια έχει επισημάνει και κ. Κωστής Μουσουρούλης. «Η αναμενόμενη επιδείνωση της κατάστασης αντιλαμβάνεστε ότι τους χειμερινούς μήνες θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα», έχει παραδεχθεί ο αρμόδιος υπουργός. Στην ετήσια μελέτη για την ελληνική ακτοπλοΐα της εταιρείας XRTC σημειώνεται πάντως ότι και οι ίδιες οι εταιρείες θα πρέπει να αξιολογήσουν εκ νέου τις διαδικασίες παραγωγής του έργου τους, ώστε να εξασφαλίσουν αποδοτικότερες λειτουργίες και να επιτευχθεί υψηλότερο επίπεδο ανταγωνιστικότητας.

Σενάρια επιβίωσης

Ωστόσο «τα επίπεδα αυτά δεν επιτυγχάνονται απαραίτητα με μειώσεις μισθών αλλά με ορθολογικότερες κινήσεις εσωτερικής αναδιοργάνωσης», σημειώνεται στην έκθεση. Αποτελεσματικότερες και αποδοτικότερες θεωρούνται η γεωγραφική διασπορά του στόλου είτε μέσω ενοικίασης των πλοίων σε άλλες εταιρείες (ανταγωνίστριες και μη) είτε με την παρουσία των ίδιων των εταιρειών σε νέες αναδυόμενες αγορές, όπως της Ασίας ή της Άπω Ανατολής, κινήσεις που μπορεί να διασφαλίσουν και τη διατήρηση του ελληνικού εργατικού δυναμικού.

Όσον αφορά τη συμβολή της Πολιτείας στην αντιμετώπιση της κατάστασης η έκθεση για την ακτοπλοΐα θέτει σε προτεραιότητα τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου, τον σχεδιασμό του ακτοπλοϊκού δικτύου και τη δημιουργία ξεκάθαρης νησιωτικής πολιτικής σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Κατά τα άλλα διατυπώνται η ευχή τα συνδικάτα των ναυτικών να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων με προτάσεις και να επικρατήσουν συνθήκες εργασιακής ειρήνης, ενώ από την άλλη πλευρά οι τράπεζες να στηρίξουν τον κλάδο με επαναπροσδιορισμό των όρων δανείων και την αποφυγή συνθηκών χρεοκοπίας.

Πάντως ο διευθύνων σύμβουλος της XRTC κ. Γιώργος Ξηραδάκης μιλάει για τρεις άξονες που πρέπει να ληφθούν υπόψη στον σχεδιασμό της νησιωτικής πολιτικής και το ρόλο της ακτοπλοΐας την επόμενη μέρα: Πληθυσμιακή σύνθεση, προσδιορισμός μεταφορικών μέσων (με πολιτικές αποκέντρωσης μπορεί να δημιουργηθούν μητροπολιτικά κέντρα στο Αιγαίο) και συνδυασμός μεταφορικών μέσων (συνδυασμός διαφόρων τύπων πλοίων και αεροπλάνων. «Η υλοποίηση μιας τέτοιας λύσης, η οποία περιλαμβάνει και την ιδέα του μεταφορικού ισοδύναμου χρειάζεται εθνική στρατηγική και όραμα. Κατά τη δική μας εκτίμηση όλες οι άλλες λύσεις είναι ημιτελείς ασχέτως των διαθέσιμων οικονομικών πόρων», σημειώνει.

 

tovima.gr