Το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» ξεκίνησε έρευνα για τη διασπορά των «μικροπλαστικών» στις ελληνικές θάλασσες το 2009 με τελικό στόχο να εντοπίσει την κύρια πηγή εισροής «μικροπλαστικών» στο Αιγαίο και να εξακριβώσει εάν αυτά ταξιδεύουν μέσω της τροφικής αλυσίδας, από το πλαγκτόν στον άνθρωπο.
Η πρώτη φάση της έρευνας ολοκληρώθηκε το 2012 και, όπως επισημαίνει το «Αρχιπέλαγος», τα αποτελέσματα για το μέγεθος του προβλήματος διασποράς των «μικροπλαστικών» στις ελληνικές θάλασσες ήταν σοκαριστικά Συγκεκριμένα:
■ Αναλύθηκαν περισσότερα από 1.000 δείγματα από 167 παραλίες των ελληνικών ακτών, δεν βρέθηκε ούτε ένα δείγμα που να μην περιέχει ίνες «μικροπλαστικών».
■ Δείγματα από παραλίες σε δυσπρόσιτες και ακατοίκητες περιοχές νησιών βρέθηκε να έχουν περιεκτικότητα «μικροπλαστικών» ινών αντίστοιχη με αυτήν των παραλιών της Αττικής.
■ Περαιτέρω ανάλυση το 2012 και 2013 έδειξε ότι σχεδόν το 100% των ψαριών και των θαλάσσιων ασπόνδυλων οργανισμών (όπως σφουγγάρια και θαλάσσια αγγούρια) που εξετάστηκαν, βρέθηκαν επίσης να περιέχουν «μικροπλαστικές» ίνες στο στομάχι τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη δεύτερη φάση της έρευνας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, εξετάστηκαν 350 δείγματα ψαριών από το Βορειοανατολικό Αιγαίο και στο 100% των ψαριών εντοπίστηκαν «μικροπλαστικά». Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, κάθε ένα από τα ψάρια του δείγματος είχε φάει 4,68 ίνες «μικροπλαστικών» κατά μέσο όρο ενώ σε μία περίπτωση μετρήθηκαν 32 ίνες συγκεντρωμένες σε μόλις ένα ψάρι!
Σοκαριστικά είναι και τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από Έλληνες επιστήμονες στην εκδήλωση που σηματοδότησε την έναρξη της φετινής εκστρατείας «Καθαρίστε τη Μεσόγειο 2014» του «Μεσόγειος SOS».
Όμηροι της πλαστικής σακούλας
Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, αν. καθηγητής, Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας, Τμήμα Γεωλογίας, Παν/μιο Πατρών, η πλαστική σακούλα αποτελεί ένα σημαντικό ειδικότερο πρόβλημα αφού συνθέτει το 1/3 των θαλάσσιων απορριμμάτων και μαζί με το πλαστικό μπουκάλι και το κουτάκι αναψυκτικού το 50% αυτών. Από χερσαίες πηγές προέρχεται το 69% των πλαστικών σακουλών, οι οποίες με κύρια δίοδο τους ποταμοχειμάρρους καταλήγουν στη θάλασσα. Ειδικότερα για την περιοχή της Μεσογείου ο Γιώργος Παπαθεοδώρου υπογράμμισε ότι συγκεντρώνει αυξημένη συγκέντρωση πλαστικού στον πυθμένα της και συγκεκριμένα 61% σε αντίθεση με 55% παγκοσμίως.
Η φετινή εκστρατεία είναι επικεντρωμένη στη χρήση της πλαστικής σακούλας αφού, όπως επισήμανε ο Ευάγγελος Κουκιάσας, πρόεδρος του Δικτύου «Μεσόγειος SOS», η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν έχει λάβει νομοθετικά μέτρα για τις πλαστικές σακούλες μιας χρήσης.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν, στην Ελλάδα κατά μέσο όρο κάθε πολίτης χρησιμοποιεί περίπου 270 σακούλες μιας χρήσης τον χρόνο ενώ στην Ε.Ε. κατά μέσο όρο χρησιμοποιούνται 500. Συνολικά εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο στην Ε.Ε. 100 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες, αριθμός που θα ανέβει στα 300 δισεκατομμύρια μέσα στα επόμενα 30 χρόνια εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα. Παγκοσμίως εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται 1 τρισεκατομμύριο πλαστικές σακούλες κάθε χρόνο.
Ουραγοί στην ανακύκλωση
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, η Ελλάδα είναι πιθανά η χώρα με τα περισσότερα πλαστικά απορρίμματα στην Ε.Ε. και σίγουρα με τα μικρότερα ποσοστά επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης. Όπως τόνισε στην εκδήλωση του «Μεσόγειος SOS» ο Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της ΟΕΑ, μόλις το 5% των Ελλήνων ανακυκλώνει ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη το ποσοστό κυμαίνεται από 35 έως 40%.
Παράλληλα, ο πρόεδρος της ΟΕΑ επισήμανε ότι μόνο η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν μια κάποια διέξοδο στο πρόβλημα αφού άλλες λύσεις, όπως η ταφή και η ενεργειακή αξιοποίηση μέσω της καύσης, είναι και αναποτελεσματικές και ακριβές ενώ παράλληλα οι φωτοδιασπόμενες και οξοδιασπώμενες σακούλες δεν αποτελούν λύση αφού διασπώνται σε μικρά κομμάτια που είναι ακόμα πιο επικίνδυνα για τους θαλάσσιους οργανισμούς και δεν ανακυκλώνονται ποτέ.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία που έχει παρουσιάσει ο πρώην ευρωβουλευτής της Πρωτοβουλίας Πράσινοι - Αλληλεγγύη - Δημιουργία - Οικολογία, Νίκος Χρυσόγελος, μόνο από την ανακύκλωση πλαστικού και εάν το ποσοστό αυξηθεί και φτάσει το 70% το 2020, μπορούν να δημιουργηθούν στην Ευρώπη περισσότερες από 160.000 νέες θέσεις εργασίας.
250 δισεκατομμύρια μικροσωματίδια πλαστικού βρίσκονται στη θάλασσα της Μεσογείου
80 έως 90 χρόνια χρειάζεται η θάλασσα της Μεσογείου για να ανανεωθεί
100 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο στην Ε.Ε.
300 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες αναμένεται να χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο στην Ε.Ε. τα επόμενα 30 χρόνια εάν δεν ληφθούν μέτρα
8 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες καταλήγουν στο φυσικό περιβάλλον
500 πλαστικές σακούλες χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο κάθε πολίτης στην Ε.Ε., τις περισσότερες από τις οποίες χρησιμοποιεί μόνο μία φορά
1 τρισεκατομμύριο πλαστικές σακούλες χρησιμοποιούνται παγκοσμίως κάθε χρόνο
94% των νεκρών πουλιών στη Βόρεια Θάλασσα είχαν ίχνη πλαστικού στο στομάχι τους
267 είδη απειλούνται από τη διείσδυση θαλάσσιων απορριμμάτων στο πεπτικό τους σύστημα
80% μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας μέχρι το 2019 με έτος βάσης το 2010 προτείνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
1.000.000 πουλιά και 100.000 θαλάσσια θηλαστικά πεθαίνουν κάθε χρόνο από πλαστικά και άλλα σκουπίδια που καταλήγουν στο περιβάλλον, σύμφωνα με τη UNEP
13 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο είναι το κόστος των ζημιών που προκαλεί η ρίψη στους ωκεανούς πλαστικών απορριμμάτων, σύμφωνα με τον ΟΗΕ
350 δείγματα ψαριών που εξετάστηκαν από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» είχαν κατά μέσο όρο 4,68 ίνες «μικροπλαστικών»
topontiki
Η πρώτη φάση της έρευνας ολοκληρώθηκε το 2012 και, όπως επισημαίνει το «Αρχιπέλαγος», τα αποτελέσματα για το μέγεθος του προβλήματος διασποράς των «μικροπλαστικών» στις ελληνικές θάλασσες ήταν σοκαριστικά Συγκεκριμένα:
■ Αναλύθηκαν περισσότερα από 1.000 δείγματα από 167 παραλίες των ελληνικών ακτών, δεν βρέθηκε ούτε ένα δείγμα που να μην περιέχει ίνες «μικροπλαστικών».
■ Δείγματα από παραλίες σε δυσπρόσιτες και ακατοίκητες περιοχές νησιών βρέθηκε να έχουν περιεκτικότητα «μικροπλαστικών» ινών αντίστοιχη με αυτήν των παραλιών της Αττικής.
■ Περαιτέρω ανάλυση το 2012 και 2013 έδειξε ότι σχεδόν το 100% των ψαριών και των θαλάσσιων ασπόνδυλων οργανισμών (όπως σφουγγάρια και θαλάσσια αγγούρια) που εξετάστηκαν, βρέθηκαν επίσης να περιέχουν «μικροπλαστικές» ίνες στο στομάχι τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη δεύτερη φάση της έρευνας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, εξετάστηκαν 350 δείγματα ψαριών από το Βορειοανατολικό Αιγαίο και στο 100% των ψαριών εντοπίστηκαν «μικροπλαστικά». Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, κάθε ένα από τα ψάρια του δείγματος είχε φάει 4,68 ίνες «μικροπλαστικών» κατά μέσο όρο ενώ σε μία περίπτωση μετρήθηκαν 32 ίνες συγκεντρωμένες σε μόλις ένα ψάρι!
Σοκαριστικά είναι και τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από Έλληνες επιστήμονες στην εκδήλωση που σηματοδότησε την έναρξη της φετινής εκστρατείας «Καθαρίστε τη Μεσόγειο 2014» του «Μεσόγειος SOS».
Όμηροι της πλαστικής σακούλας
Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, αν. καθηγητής, Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας, Τμήμα Γεωλογίας, Παν/μιο Πατρών, η πλαστική σακούλα αποτελεί ένα σημαντικό ειδικότερο πρόβλημα αφού συνθέτει το 1/3 των θαλάσσιων απορριμμάτων και μαζί με το πλαστικό μπουκάλι και το κουτάκι αναψυκτικού το 50% αυτών. Από χερσαίες πηγές προέρχεται το 69% των πλαστικών σακουλών, οι οποίες με κύρια δίοδο τους ποταμοχειμάρρους καταλήγουν στη θάλασσα. Ειδικότερα για την περιοχή της Μεσογείου ο Γιώργος Παπαθεοδώρου υπογράμμισε ότι συγκεντρώνει αυξημένη συγκέντρωση πλαστικού στον πυθμένα της και συγκεκριμένα 61% σε αντίθεση με 55% παγκοσμίως.
Η φετινή εκστρατεία είναι επικεντρωμένη στη χρήση της πλαστικής σακούλας αφού, όπως επισήμανε ο Ευάγγελος Κουκιάσας, πρόεδρος του Δικτύου «Μεσόγειος SOS», η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν έχει λάβει νομοθετικά μέτρα για τις πλαστικές σακούλες μιας χρήσης.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν, στην Ελλάδα κατά μέσο όρο κάθε πολίτης χρησιμοποιεί περίπου 270 σακούλες μιας χρήσης τον χρόνο ενώ στην Ε.Ε. κατά μέσο όρο χρησιμοποιούνται 500. Συνολικά εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο στην Ε.Ε. 100 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες, αριθμός που θα ανέβει στα 300 δισεκατομμύρια μέσα στα επόμενα 30 χρόνια εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα. Παγκοσμίως εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται 1 τρισεκατομμύριο πλαστικές σακούλες κάθε χρόνο.
Ουραγοί στην ανακύκλωση
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, η Ελλάδα είναι πιθανά η χώρα με τα περισσότερα πλαστικά απορρίμματα στην Ε.Ε. και σίγουρα με τα μικρότερα ποσοστά επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης. Όπως τόνισε στην εκδήλωση του «Μεσόγειος SOS» ο Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της ΟΕΑ, μόλις το 5% των Ελλήνων ανακυκλώνει ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη το ποσοστό κυμαίνεται από 35 έως 40%.
Παράλληλα, ο πρόεδρος της ΟΕΑ επισήμανε ότι μόνο η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν μια κάποια διέξοδο στο πρόβλημα αφού άλλες λύσεις, όπως η ταφή και η ενεργειακή αξιοποίηση μέσω της καύσης, είναι και αναποτελεσματικές και ακριβές ενώ παράλληλα οι φωτοδιασπόμενες και οξοδιασπώμενες σακούλες δεν αποτελούν λύση αφού διασπώνται σε μικρά κομμάτια που είναι ακόμα πιο επικίνδυνα για τους θαλάσσιους οργανισμούς και δεν ανακυκλώνονται ποτέ.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία που έχει παρουσιάσει ο πρώην ευρωβουλευτής της Πρωτοβουλίας Πράσινοι - Αλληλεγγύη - Δημιουργία - Οικολογία, Νίκος Χρυσόγελος, μόνο από την ανακύκλωση πλαστικού και εάν το ποσοστό αυξηθεί και φτάσει το 70% το 2020, μπορούν να δημιουργηθούν στην Ευρώπη περισσότερες από 160.000 νέες θέσεις εργασίας.
250 δισεκατομμύρια μικροσωματίδια πλαστικού βρίσκονται στη θάλασσα της Μεσογείου
80 έως 90 χρόνια χρειάζεται η θάλασσα της Μεσογείου για να ανανεωθεί
100 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο στην Ε.Ε.
300 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες αναμένεται να χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο στην Ε.Ε. τα επόμενα 30 χρόνια εάν δεν ληφθούν μέτρα
8 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες καταλήγουν στο φυσικό περιβάλλον
500 πλαστικές σακούλες χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο κάθε πολίτης στην Ε.Ε., τις περισσότερες από τις οποίες χρησιμοποιεί μόνο μία φορά
1 τρισεκατομμύριο πλαστικές σακούλες χρησιμοποιούνται παγκοσμίως κάθε χρόνο
94% των νεκρών πουλιών στη Βόρεια Θάλασσα είχαν ίχνη πλαστικού στο στομάχι τους
267 είδη απειλούνται από τη διείσδυση θαλάσσιων απορριμμάτων στο πεπτικό τους σύστημα
80% μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας μέχρι το 2019 με έτος βάσης το 2010 προτείνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
1.000.000 πουλιά και 100.000 θαλάσσια θηλαστικά πεθαίνουν κάθε χρόνο από πλαστικά και άλλα σκουπίδια που καταλήγουν στο περιβάλλον, σύμφωνα με τη UNEP
13 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο είναι το κόστος των ζημιών που προκαλεί η ρίψη στους ωκεανούς πλαστικών απορριμμάτων, σύμφωνα με τον ΟΗΕ
350 δείγματα ψαριών που εξετάστηκαν από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» είχαν κατά μέσο όρο 4,68 ίνες «μικροπλαστικών»
topontiki