Ο τελευταίος γύρος των αντιπαραθέσεων μεταξύ της Ελλάδας και των Ευρωπαίων πιστωτών της έχει αποδείξει ξανά ότι χώρες με τόσο διαφορετικές οικονομίες δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν εισέλθει σε μία νομισματική ένωση. θα ήταν καλύτερα για όλους τους εμπλεκόμενους ωστόσο, εάν η Γερμανία και όχι η Ελλάδα ήταν η πρώτη που θα έφευγε.Μετά από μήνες εξαντλητικών διαπραγματεύσεων, με αντεγκλήσεις και ανατροπές, είναι δύσκολο να δούμε κάποιον νικητή. Η συμφωνία στην οποία κατέληξε η Ελλάδα με τους πιστωτές της –εάν κρατήσει- προωθεί την ίδια οικονομική στρατηγική που έχει επανειλημμένως αποτύχει να θεραπεύσει την χώρα. Οι Έλληνες θα υποχρεωθούν να σφίξουν κι άλλο τη ζώνη παρά το ότι ψήφισαν "όχι" στα νέα μέτρα. Οι πιστωτές θα δουν πιθανώς ακόμη λιγότερα χρήματα από αυτά που θα έπαιρναν με ένα πακέτο με λιγότερη λιτότητα και άμεση ελάφρυνση του χρέους.
Έτσι, ο μεγαλύτερος πιστωτής, η Γερμανία, έχει προσφέρει μια υπηρεσία στην Ευρώπη: προτείνοντας στην Ελλάδα να βγει από το ευρώ, έχει σπάσει ένα πολιτικό ταμπού. Για δεκαετίες, οι πολιτικοί έχουν παρουσιάσει το ενιαίο νόμισμα ως ένα σύμβολο ευρωπαϊκής ενότητας, παρά τα ατελή οικονομικά που επισημάνθηκαν ήδη από το 1971 από τον Καθηγητή του Cambridge, Nicholas KAldor. Αυτό άλλαξε στις 11 Ιουλίου, όταν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρώπης συμφώνησαν ότι θα ήταν λογικό και πρακτικό για μια χώρα-μέλος να φύγει. "Σε περίπτωση που δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία, θα πρέπει να προσφερθούν στην Ελλάδα ταχείες διαπραγματεύσεις για ένα time-out".
Τώρα που η ιδέα της εξόδου είναι στον αέρα ωστόσο, αξίζει να σκεφτούμε πέρα από την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα και να εξετάσουμε ποιος πρέπει να φύγει. Εάν φύγει η Ελλάδα, και ακολουθήσουν πιθανώς η Πορτογαλία και η Ιταλία στα επόμενα χρόνια, τα νέα νομίσματα των χωρών θα σημειώσουν ραγδαία πτώση της αξίας τους. Αυτό θα τις άφηνε χωρίς να μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους σε ευρώ, προκαλώντας αλυσιδωτές χρεοκοπίες.
Αν και η υποτίμηση του νομίσματος θα τις καθιστούσε εν τέλει πιο ανταγωνιστικές, ο οικονομικός πόνος θα είχε μεγάλη διάρκεια και αναπόφευκτα θα επεκτεινόταν πέρα από τα σύνορά τους.
Εάν ωστόσο η Γερμανία εγκατέλειπε την ευρωζώνη -όπως έχουν προτείνει σημαίνοντας άνθρωποι μεταξύ των οποίων ο ιδρυτής της Citadel, Kenneth Griffin, ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Σικάγο, Anil Kashyap και ο επενδυτής George Soros- πραγματικά δεν θα υπήρχαν χαμένοι.
Γερμανικό μάρκο
Μια γερμανική επιστροφή στο γερμανικό μάρκο θα προκαλούσε πτώση στην αξία του ευρώ αμέσως, δίνοντας στις χώρες στην περιφέρεια του ευρώ μια τόσο αναγκαία ώθηση στην ανταγωνιστικότητα. Η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν περίπου το ίδιο ΑΕΠ σήμερα σε σχέση με όταν εισήχθη το ευρώ, και η ελληνική οικονομία, κινδυνεύει τώρα να υποχωρήσει κάτω από το σημείο εκκίνησης. Ένα ασθενέστερο ευρώ θα τις έδινε μια ευκαιρία να επανεκκινήσουν την ανάπτυξη. Εάν, όπως θα ήταν πιθανό, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Αυστρία και η Φινλανδία ακολουθούσαν την Γερμανία, ίσως για να σχηματίσουν μια νέα νομισματική ένωση, το ευρώ θα σημείωνε περαιτέρω πτώση.
Η διάσπαση από μια γερμανική ένωση θα ήταν ήσσονος σημασίας. Διότι ένα γερμανικό μάρκο θα αγόραζε περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες στην Ευρώπη (και στον υπόλοιπο κόσμο) από ό,τι αγοράζει ένα ευρώ σήμερα, οι Γερμανοί θα γινόταν πλουσιότεροι. Τα assets της Γερμανίας στο εξωτερικό θα άξιζαν λιγότερο σε γερμανικά μάρκα, αλλά τα γερμανικά χρέη θα ήταν πιο εύκολο να αποπληρωθούν.
Ορισμένοι Γερμανοί ανησυχούν ότι ένα γερμανικό μάρκο με ανοδική πορεία θα καθιστούσε τις εξαγωγές τους λιγότερο ανταγωνιστικές στο παρελθόν. Αυτό είναι πραγματικά ένα επιθυμητό αποτέλεσμα για τον κόσμο –και τελικά για την Γερμανία επίσης. Για χρόνια, η Γερμανία εμφάνιζε ένα μεγάλο πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, που σημαίνει ότι πουλάει περισσότερα από όσα αγοράζει. Το χάσμα αυτό έχει αυξηθεί από την έναρξη της κρίσης, φθάνοντας σε νέο ρεκόρ των 215,3 δισ. ευρώ το 2014.
Τέτοια ανεπαρκή γερμανική ζήτηση, αποδυναμώνει την παγκόσμια ανάπτυξη, κάτι που εξηγεί για ποιο λόγο το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και το ΔΝΤ εδώ και καιρό σπρώχνουν την χώρα να αγοράσει περισσότερα. Ακόμη και η Κομισιόν έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ανισορροπία στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας, είναι "υπερβολική".
Οι Γερμανοί γνωρίζουν πώς να ζουν με μια ισχυρότερη συναλλαγματική ισοτιμία. Πριν από την εισαγωγή του ευρώ, το γερμανικό μάρκο συνεχώς ανατιμούσε την αξία του. Οι γερμανικές επιχειρήσεις προσαρμόστηκαν με την παραγωγή προϊόντων υψηλότερης ποιότητας. Εάν επανεισάγουν τώρα το νόμισμά τους, θα τους δώσει ένα νέο κίνητρο να βελτιώσουν την παραγωγικότητα που υστερεί στις υπηρεσίες που παράγουν για τους εαυτούς τους.
Ίσως το μεγαλύτερο κέρδος να ήταν πολιτικό. Η Γερμανία απολαμβάνει το ρόλο του ηγεμόνα στην Ευρώπη, αλλά έχει αποδειχθεί απρόθυμη να αναλάβει το κόστος. Παίζοντας τον ρόλο του νταή καλυμμένο ελάχιστα με ηθική, δεν προσφέρει υπηρεσίες στην περιοχή. Αντί να οικοδομούν μια "ακόμη πιο στενή ένωση" στην Ευρώπη, οι Γερμανοί βάζουν σε κίνδυνο τον ευαίσθητο ιστό της. Για να μείνουν κοντά, τα ευρωπαϊκά έθνη μπορεί να χρειαστεί να χαλαρώσουν τους δεσμούς που τους δένουν τόσο σφιχτά.
Πηγή: Bloomberg View, capital.gr